کار ما نیست شناسایی گل سرخ
کار ما شاید این است که در افسوس گل سرخ شناور باشیم سهم من از گل سرخ یک نگاه گیراست به گل سرخ نگاه کنید راستش را بگویید عاشقش نشدید اگر نگاه ما بر گل سرخ اسمانی باشد عطرش که بر مشام ما میرسد عطر تمام احساس عاشقان است سهم تو از گل سرخ این است گل سرخ وقتی که مرد و خشکید ان را رها میکنی یا در ابش میاندازی سهم ما از گل سرخ یک زیبایی محض است زیبایی که حسش بردلها تا ابد می ماند
پدر آن تیشه ای که بر خاک تو زد دست عجل
تیشه‌ای بود که شد باعث ویرانی من
یوسفت نام نهادند و به گرگت دادند
مرگ، گرگ تو شد، ای یوسف کنعانی من
مه گردون ادب بودی و در خاک شدی
خاک، زندان تو گشت، ای مه زندانی من
از ندانستن من، دزد قضا آگه بود
چو تو را برد، بخندید به نادانی من
آن که در زیر زمین، داد سر و سامانت
کاش میخورد غم بی‌سر و سامانی من
بسر خاک تو رفتم، خط پاکش خواندم
آه از این خط که نوشتند به پیشانی من
رفتی و روز مرا تیره تر از شب کردی
بی تو در ظلمتم، ای دیده‌ی نورانی من
بی تو اشک و غم و حسرت همه مهمان منند
قدمی رنجه کن از مهر، به مهمانی من
صفحه‌ی روی ز انظار، نهان میدارم
تا نخوانند بر این صفحه، پریشانی من
دهر، بسیار چو من سربگریبان دیده است
چه تفاوت کندش، سر به گریبانی من
عضو جمعیت حق گشتی و دیگر نخوری
غم تنهائی و مهجوری و حیرانی من
گل و ریحان کدامین چمنت بنمودند
که شکستی قفس، ای مرغ گلستانی من
من که قدر گهر پاک تو میدانستم
ز چه مفقود شدی، ای گهر کانی من
من که آب تو ز سرچشمه‌ی دل میدادم
آب و رنگت چه شد، ای لاله‌ی نعمانی من
من یکی مرغ غزلخوان تو بودم، چه فتاد
که دگر گوش نداری به نوا خوانی من
گنج خود خواندیم و رفتی و بگذاشتیم
ای عجب، بعد تو با کیست نگهبانی من!
"پروین اعتصامی "
زن و به ویژه مادر در اشعار سعدى
سعدی شاعر غزلسرای فارسی، سلطان بوستان وگلستان اشعاری چند درباره ی زن قلم زده است. لیکن در باب "مادر" تنهاشعر موجود در کتاب بوستان این شاعر گرانقدر، در باب هشتم،حکایت دوم آمده است. واژه زن ومادر نه فقط در اشعار سعدی،بلکه در اشعار تمامی شعرا مورد توجه قرارگرفته ومقام ومنزلت زن بویژه در نقش مادر مورد ستایش و قدردانی قرارگرفته است.
در قطعه شعر فوق الذکر،این شاعر شیرین سخن در باب مقام مادر و آزردن دل مادر حکایتی در قالب شعر آورده که شنیدنی وبسی عبرت انگیز می باشد.
متن شعر از قرار زیر می باشد:
جوانى سر از رأى مادر بتافت
دل دردمندش به آذر بتافت
چو بیچاره شد پیشش آورد مهد
که اى سست مهر فراموش عهد
نه در مهد نیروى حالت نبود
مگس راندن از خود مجالت نبود؟
تو آنى کزان یک مگس رنجه اى
که امروز سالار و سرپنجه اى
به حالى شوى باز در قعر گور
که نتوانى از خویشتن دفع مور
دگر دیده چون برفروزد چراغ
چو کرم لحد خورد پیه دماغ؟
چه پوشیده چشمى ببینى که راه
نداند همى وقت رفتن ز چاه
تو گر شکر کردى که با دیده اى
وگرنه تو هم چشم پوشیده اى
دراین شعر جوانی به تصویر کشیده شده که طفولیت و کودکی خویش فراموش نموده و باد غرور در دماغ وی دمیدن آغاز نموده و ازاینرو سر به نافرمانی برداشته و دل مادر خویش شکسته و به آذر خشم،هیزم عذاب خویش رادر دیگر جهان مهیا نموده است.مادر با دلی آزرده زبان به پندجوان گشوده ودر ابتداجوان را از ماهیت وحقیقت خویش دراوان زندگى یادآوری می نماید واینکه تا چه حد ناتوان بوده که حتی قادربه دورکردن مگسی ازخود نبوده و گذار زمان او را این چنین به خود غره نموده است. درادامه جوان را از روزی هشدار می دهد که در گور قرار گرفته و توانایی دفع موری را نیزاز خود نخواهد داشت و زمانیکه اعضای وی درون گور خوراک کرمها گردند هیچ گونه قدرتی در دفع آنها نخواهدداشت.
در حقیقت هدف شاعر مقام ومنزلت مادر و تقدیس جایگاه وی می باشد و پیری و سالخوردگی وی هرگز نبایستی به معنی کاهش عزت و عظمت وی تلقی گردد،بر عکس با گذار روزها و ماهها بر مقام ومنزلت مادر نیز اضافه می گردد، چرا که خطوط چهره و گرد پیری حاصل خون جگر خوردن برای رشد و پرورش طفل تا رساندن وی به منزلگاه امن است و چنین پاسخی بس ناجوانمردانه و عاری از هر گونه ویژگی انسانی است.
سعدی با زبان شیرین خود درباره ی پرورش زن وذکر صلاح و فساد ایشان نیز در کتاب بوستان شعری با مضامین اخلاقی و تربیتی اورده که متن شعر بدین صورت است:گفتار اندر پرورش زنان و ذکر صلاح و فساد ایشان
زن خوب فرمانبر پارسا
کند مرد درویش را پادشا
برو پنج نوبت بزن بر درت
چو یارى موافق بود در برت
همه روز اگر غم خورى غم مدار
چو شب غمگسارت بود در کنار
کرا خانه آباد و همخوابه دوست
خدا را به رحمت نظر سوى اوست
چو مستور باشد زن و خوبروى
به دیدار او در بهشت است شوى
کسى بر گرفت از جهان کام دل
که یک دل بود با وى آرام دل
اگر پارسا باشد و خوش سخن
نگه در نکویى و زشتى مکن
زن خوش منش دل نشان تر که خوب
که آمیزگارى بپوشد عیوب
ببرد از پرى چهره ى زشت خوى
زن دیو سیماى خوش طبع، گوى
چو حلوا خورد سرکه از دست شوى
نه حلوا خورد سرکه اندوده روى
دلارام باشد زن نیک خواه
ولیکن زن بد، خدایا پناه
چو طوطى کلاغش بود هم نفس
غنیمت شمارد خلاص از قفس
سر اندر جهان نه به آوردگى
وگرنه بنه دل به بیچارگى
تهى پاى رفتن به از کفش تنگ
بلاى سفر به که در خانه جنگ
به زندان قاضى گرفتار به
که در خانه دیدن بر ابرو گره
سفر عید باشد بر آن کدخداى
که بانوى زشتش بود در سراى
در خرمى بر سرایى ببند
که بانگ زن از وى برآید بلند
چون زن راه بازار گیرد بزن
وگرنه تو در خانه بنشین چو زن
اگر زن ندارد سوى مرد گوش
سراویل کحلیش در مرد پوش
زنى را که جهل است و ناراستى
بلا بر سر خود نه زن خواستى
چو در کیله یک جو امانت شکست
از انبار گندم فرو شوى دست
بر آن بنده حق نیکویى خواسته است
که با او دل و دست زن راست است
چو در روى بیگانه خندید زن
دگر مرد گو لاف مردى مزن
زن شوخ چون دست در قلیه کرد
برو گو بنه پنجه بر روى مرد
چو بینى که زن پاى بر جاى نیست
بات از خردمندى و راى نیست
گریز از کفش در دهان نهنگ
که مردن به از زندگانى به ننگ
بپوشانش از چشم بیگانه روى
وگر نشنود چه زن آنگه چه شوى
زن خوب خوش طبع رنج است و بار
رها کن زن زشت ناسازگار
چه نغز آمد این یک سخن زان دوتن
که بودند سرگشته از دست زن
یکى گفت کس را زن بد مباد
دگر گفت زن در جهان خود مباد
زن نو کن اى دوست هر نوبهار
که تقویم پارى نیاید بکار
کسى را که بینى گرفتار زن
مکن سعدیا طعنه بر وى مزن
تو هم جور بینى و بارش کشى
اگر یک سحر در کنارش کشى
و در جای دیگر زن را عالی همت می خواند و مرد را کوته نظر:
یکى طفل دندان برآورده بود
پدر سر به فکرت فرو برده بود
که من نان و برگ از کجا آرمش؟
مروت نباشد که بگذارمش
چو بیچاره گفت این سخن، پیش جفت
نگر تا زن او را چه مردانه گفت
مخور هول ابلیس تا جان دهد
همان کس که دندان دهد نان دهد
تواناست آخر خداوند روز
که روزى رساند، تو چندین مسوز
نگارنده ى کودک اندر شکم
نویسنده عمر و روزى است هم ...
و در جای دیگرزن را مایه ی آبادی خانه می داند:
گفتار اندر پرهیز کردن از صحبت احداث
خرابت کند شاهد خانه کن
برو خانه آباد گردان به زن
شاید هوس باختن با گلى
که هر بامدادش بود بلبلى
چو خود را به هر مجلسى شمع کرد
تو دیگر چو پروانه گردش مگرد
زن خوب خوش خوى آراسته
چه ماند به نادان نو خاسته؟
در او دم چو غنچه دمى از وفا
که از خنده افتد چو گل در قفا
نه چون کودک پیچ بر پیچ شنگ
که چون مقل نتوان شکستن به سنگ
مبین دل فریبش چو حور بهشت
کزان روى دیگر چو غول است زشت
گرش پاى بوسى نداردت پاس
ورش خاک باشى نداند سپاس
سر از مغز و دست از درم کن تهى
چو خاطر به فرزند مردم دهى
مکن بد به فرزند مردم نگاه
که فرزند خویشت برآید تباه .
و آخر دعویهم ان الحمدلله رب العالمین
محقق:محمدزهری
باز امشب ای ستاره تابان نیامدی باز ای سپیده شب هجران نیامدی
شمعم شکفته بود که خندد به روی تو افسوس ای شکوفه خندان نیامدی
زندانی تو بودم ومهتاب من چرا باز امشب از دریچه زندان نیامدی
با ما سر چه داشتی ای تیره شب که باز چون سرگذشت عشق بپایان نیامدی
شعر من از زبان تو خوش صید دل کند افسوس ای غزال غزلخوان نیامدی
گفتم بخوان عشق شدم میزبان ماه نا مهربان من تو که مهمان نیامدی
خوان شکر بخون جگر دست می دهد مهمان من چرا به سر خوان نیامدی
نشناختی فغان دل رهگذر که دوش ای ماه قصر برلب ایوان نیامدی
گیتی متاع چون منش آید گران بدست اما تو هم بدست من ارزان نیامدی
صبرم ندیده ای که چه زورق شکسته ایست ای تخته ام سپرده بطوفان نیامدی
در طبع شهریار خزان شد بهارعشق
زیرا تو خرمن گل وریحان نیامدی
|
آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا بی وفا حالا که من افتاده ام از پا چرا نوشدارویی وبعد از مرگ سهراب آمدی سنگدل این زودتر میخواستی حالا چرا عمر ما را مهلت امروز وفردای تو نیست من که یک امروز مهمان تو ام فردا چرا نازنیناما به ناز تو جوانی داده ایم دیگر اکنون با جوانان ناز کن با ما چرا وه که بااین عمرهای کوته بی اعتبار اینهمه غافل شدناز چون منی شیدا چرا شور فرهادم بپرسش سر به زیر افکنده بود ای لب شیرین جواب تلخ سربالا چرا ای شب هجران که یکدم درتو چشم من نخفت اینقدر با بخت خواب آلود من لالا چرا آسمان چون جمع مشتاقان پریشان میکند در شگفتم من نمی پاشد ز هم دنیا چرا در خزان هجر گل ای بلبل طبع حزین خامشی شرط وفاداری بود غوغا چرا شهریارا بی حبیب خود نمیکردی سفر این سفر راه قیامت میروی تنها چرا |
.: Weblog Themes By Pichak :.